Νίκος Μωραΐτης: ''Αυτή η χώρα, είναι σα να γίνεται σεισμός. Κι όταν γίνεται σεισμός θα κρυφτείς κάτω απ’ το τραπέζι να γλιτώσεις…''»

Η πρώτη  συνέντευξη της Στιχο-Μυθίας! Καλή χρονιά!!!

 Συνέντευξη στο Γιώργο Γκρίλη

Γνώρισα το Νίκο Μωραΐτη την άνοιξη, όταν το Άρωμα της Ελευθερίας Αρβανιτάκη έπαιζε στα ραδιόφωνα της πόλης απ’ το πρωί ως το βράδυ. Είχα μόλις ανακαλύψει πως το Περιπλανώμενο (ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα, αν και σχετικά άσημα, σύγχρονα πολιτικά τραγούδια) το υπέγραφε στιχουργικά ο ίδιος άνθρωπος. Στην πορεία ανακάλυψα πως ‘ευθύνεται’ και για μια σειρά ακόμη σουξέ του Ρέμου, του Χατζηγιάννη και άλλων, αλλά και για μία σειρά πραγματικών διαμαντιών της τελευταίας 15ετίας, από τα Χάρτινα της Γαλάνη μέχρι το Κραγιόν της Άλκηστης και την Κούκλα σπασμένη της Ανδριάνας Μπάμπαλη. Το βρήκα κάπως ιντριγκαδόρικο όλο αυτό! Γνωρίζοντάς τον καλύτερα ήρθα αντιμέτωπος με ένα νέο άνθρωπο, που γνωρίζει την ιστορία του στίχου όσο λίγοι ίσως (η διπλωματική του εργασία στο Μεταπτυχιακό του στην Επικοινωνία και ΜΜΕ ήταν πάνω στο Νίκο Γκάτσο) και που ενώ είναι πάντα χαλαρός και χαμογελαστός η μελαγχολία είναι διάχυτη στους στίχους του. Επίσης έχει ξεκάθαρες (και καθόλου συμβατικές) πολιτικές απόψεις.

Για όλα αυτά (και όχι μόνο), είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε.

Θα πρότεινα να ξεκινήσουμε από μία πτυχή σου, την οποία δεν γνωρίζει ο κόσμος και συμβαίνει να σε έχω γνωρίσει μέσα από εκεί. Μιλάω για τα Σεμινάρια Στιχουργικής που ξεκίνησες πέρυσι στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Θέλεις να μας πεις γι’ αυτή σου την εμπειρία; Νιώθεις ‘δάσκαλος’; Η στιχουργική είναι κάτι που διδάσκεται;

Όχι. Δεν διδάσκεται η στιχουργική – αυτό είναι κάτι που πρέπει να το έχεις μέσα σου. Αλλά αν το έχεις μέσα σου και φτάνεις να το εκφράζεις, τότε νομίζω ότι ένας άνθρωπος που έχει εμπειρία μπορεί να σε βοηθήσει σε πέντε πράγματα,  κυρίως για να καταλάβεις ποιο κομμάτι του εαυτού σου είναι καλό και ποιο όχι. Η πρόθεσή μου λοιπόν ήταν να μπορέσει μέσα από αυτή την ομάδα ο καθένας να αξιολογεί καλύτερα τον εαυτό του. Γι’ αυτό και δεν το έλεγα σεμινάριο αλλά εργαστήριο.

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα ένας νέος στιχουργός;  Η μεγάλη ανησυχία των νέων δημιουργών είναι, φαντάζομαι, ότι εντάξει έχουμε το ταλέντο – τι το κάνουμε;

Για να μην κοροϊδευόμαστε, μόνο από σπόντα μπορεί να βγει κάποιος σήμερα. Είναι πολύ δυσάρεστο να το λες, αλλά είναι η πραγματικότητα. Είναι τελείως διαφορετικά τα πράγματα σήμερα απ’ ότι όταν βγήκα εγώ το ’97 κι ακόμη υπήρχε μουσική βιομηχανία, υπήρχε δισκογραφία. Παρόλα αυτά ελπίζω ότι πάντα θα υπάρχει μία χαραμάδα προς το φως.

Θες να πάμε στο δικό σου το ξεκίνημα; Έκανες μία δυναμική είσοδο στη δισκογραφία με τα Χάρτινα της Δήμητρας Γαλάνη στα 24 σου. Ήταν τόσο εύκολο όσο ακούγεται;

Ήταν μία τεράστια τύχη. Ξεκίνησα να γράφω στα 21 – ήταν μια βίαιη γέννα, σε μία εβδομάδα είχα γράψει καμιά 100αριά στίχους! Εκείνη τη στιγμή, πάνω στο βρασμό, νόμιζα ότι γεννήθηκε ο Γκάτσος μέσα μου! Όταν όμως τα κοιτούσα από μία απόσταση, μετά από ένα – δύο μήνες, έβλεπα ότι αυτά δεν έστεκαν σαν στίχοι. Έπειτα άρχισα να διορθώνομαι σιγά – σιγά. Κάποια στιγμή νιώθω ότι αυτά που γράφω με καλύπτουν, μου αρέσουν και τότε αρχίζω να πηγαίνω σε τραγουδιστές και συνθέτες θεωρητικά πολύ πιο ‘βατούς’ από την Γαλάνη, οι οποίοι μου λέγανε ‘Είναι πολύ ωραία, συνέχισε!’ – αυτό το άθλιο σχόλιο… Στη Γαλάνη χρωστάω την ύπαρξή μου ως στιχουργός. Το ‘χω πει πολλές φορές, πιστεύω ότι αν δε με έβγαζε η Γαλάνη δεν θα με έβγαζε κανείς στο τραγούδι.

Με τέτοια είσοδο πάντως φαντάζομαι ότι όλοι οι δρόμοι ήταν ανοιχτοί! Ήταν;

Αυτό είναι το περίεργο. Αφού έγραψα τα 7 από τα 10 τραγούδια του δίσκου, σχεδόν όλο το δίσκο, πίστεψα ότι όλη η δισκογραφία θα είναι στα πόδια μου! Τέτοια αφέλεια… Όχι, ακολούθησαν εφτά χρόνια πάρα πολύ δύσκολα.  Αφενός η Γαλάνη με πέταξε στα βαθιά να κολυμπήσω, αφετέρου εγώ ήδη ήμουν δημοσιογράφος και είχα αποφασίσει ότι θα ασχοληθώ με τη μουσική δημοσιογραφία και το θέμα του στίχου ερχόταν σε κόντρα με αυτό, γιατί ακόμη κι αν εσύ είσαι αντικειμενικός, στην Ελλάδα κανείς δεν θα σε πιστέψει. Γι’ αυτό όταν είδα ρεαλιστικά ότι ο στίχος μπορεί να είναι η βασική ασχολία μου σταμάτησα να δημοσιογραφώ, τουλάχιστον ως προς το μουσικό ρεπορτάζ.

Αυτό έγινε με τον Άγγελο;

Αυτό έγινε μετά τον Άγγελο.

Τι είναι αυτό που έκανε ξεχωριστό αυτό το τραγούδι;

Δεν ξέρω… Δεν είναι ο καλύτερός μου στίχος, σίγουρα όμως είναι ο πιο αγαπημένος μου. Σ’ αυτό το τραγούδι υπάρχει ένα τρομερό πάθος. Για την ακρίβεια, ήταν το πάντρεμα του πάθους τριών ανθρώπων. Το πάθος του Στέφανου Κορκολή να αποδείξει πόσο καλός συνθέτης είναι, μετά από όλη εκείνη την ιστορία που είχε υποστεί.. Μια δική μου παθιασμένη επιθυμία να αποδείξω ότι αξίζω να είμαι σ’ αυτό το χώρο. Και μία παθιασμένη επιθυμία της Πρωτοψάλτη να αποδείξει ότι μπορεί μόνη της, χωρίς τους παλιούς της συνεργάτες να είναι στην πρώτη γραμμή. Ενώθηκαν τρία θυελλώδη πάθη.

Νίκο από τον Άγγελο και μετά, θα έλεγα από τα Χάρτινα και μετά, όλοι μας έχουμε τραγουδήσει δικά σου τραγούδια! Παρ’ όλα αυτά έχω την αίσθηση ότι δεν έχεις την αναγνωρισιμότητα που κάποιος άλλος είχε ίσως στη θέση σου. Αυτό οφείλεται στο ότι ο στιχουργός ζει και δρα λιγάκι στο περιθώριο  του τραγουδιού ή έχει να κάνει και με το πώς διαχειρίζεσαι εσύ ο ίδιος την εικόνα σου; Δεν είσαι και τακτικός θαμώνας της πρωινής ζώνης εδώ που τα λέμε καίτοι θα μπορούσες…

Δεν θα μπορούσα να το κάνω – και δεν θα ήθελαν και τα πρωινάδικα να το κάνω. Πιστεύω ότι ο στιχουργός πρέπει να είναι πίσω από τα πράγματα. Εμένα μ’ ενδιαφέρει να αγαπιούνται τα τραγούδια μου. Δεν μ’ απασχολεί αν ξέρουν ή όχι ποιος έχει γράψει αυτά τα τραγούδια. Ίσα – ίσα το απολαμβάνω όταν βλέπω να αναρωτιούνται  ποιος έχει γράψει το τάδε τραγούδι και είναι δικό μου. Έχει μεγάλη πλάκα αυτό. Δε νιώθω ριγμένος, απλώς είναι άλλος ο ρόλος μου. Όποιος θέλει να είναι στα φώτα ας μη γίνει στιχουργός – δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε επώνυμοι όλοι σ’ αυτή τη χώρα.

Σε φοβίζει το τέλος της επιτυχίας; Το άνθος της δημιουργίας διαρκεί κάποια χρόνια, μετά επαναλαμβάνεται ή σταματάει να υπάρχει… Σε φοβίζει ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Το σκέφτεσαι ότι μπορεί να έλθει μία εποχή που να μην θεωρούνται απαραίτητοι οι στίχοι σου;

Κανείς δημιουργός στο ελληνικό τραγούδι δεν είχε πάνω από μία χρυσή 15ετία. Θεωρώ λοιπόν αναπόφευκτο το να περάσω σ’ αυτή τη φάση. Από το 2004 έως σήμερα υπάρχει ένας συντονισμός, αν θες, αυτών που γράφω μ’ αυτά που αγαπάει ο κόσμος. Αυτή η κοινή γλώσσα κάποια στιγμή θα τελειώσει.

Μοιάζεις έτοιμος να το αποδεχτείς…

Δεν είμαι καθόλου έτοιμος, απλώς ξέρω ότι θα συμβεί. Τώρα αν θα μπορέσω να το αποδεχτώ και θα συνεχίσω να ζω μια ήρεμη ζωή ή αν θα καταλήξω με ζουρλομανδύα επειδή δεν θα μπορώ να το διαχειριστώ, αυτό δεν το ξέρω. Και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που άνθρωποι έχουν τρελαθεί όταν έπαψε αυτή η χρυσή εποχή τους – βρίσκονται  γύρω μας…

Νομίζω ότι ο  έρωτας είναι κεντρικό σημείο στο στίχο σου, όπως και γενικότερα στον  ελληνικό στίχο, για να μη μιλήσουμε παγκοσμίως. Τόσο ερωτευμένος λαός είμαστε;

Θα έλεγα ότι παγκοσμίως αυτό συμβαίνει. Ίσα – ίσα στα ελληνόφωνα και ισπανόφωνα τραγούδια βρίσκεις και άλλα θέματα, πλην του έρωτα. Δεν θα ονόμαζα πάντως τα δικά μου τραγούδια ερωτικά αλλά προσωπικά. Δηλαδή όσο έρωτα έχουν, έχουν και μοναξιά. Γιατί δεν είμαι κανένας τύπος που πετάει όλη μέρα με τα φτερά του έρωτα ή ζωγραφίζει καρδούλες… Πολλές φορές είναι το πρόσωπο του ερμηνευτή που με εμπνέει για ένα τραγούδι ερωτικό. Όταν π.χ. μου έδωσε ο Χατζηγιάννης τη μουσική για το Δεν φεύγω,  ήθελα να τον βάλω εκεί έξω από την πόρτα της να την περιμένει καθώς περνάνε οι εποχές. Σε αυτές τις περιπτώσεις λειτουργώ τελείως σεναριακά. Εκεί υπάρχει ο ρόλος του καλλιτέχνη που το λέει, όχι η ζωή μου. Σίγουρα πάντως το τεράστιο δίπολο του Έρωτα και του Θανάτου είναι το κυρίαρχο στην τέχνη γενικότερα.

Ναι, αλλά στο τραγούδι ο θάνατος δεν θα έλεγα ότι υπάρχει – μάλλον τον εξοβελίζουμε από αυτό…

Στο δικό μου τραγούδι υπάρχει. Και πολλά τραγούδια μου έχουν γραφεί για μια απώλεια που δεν ήταν ερωτική, ήταν πραγματική. Αλλά κάποιες φορές τα όρια συγχέονται – και κάποιος μπορεί τη δική μου πραγματική απώλεια να την εκλάβει ως χωρισμό, γιατί οι απώλειες μοιάζουν.

Μου θύμισες τώρα έναν στίχο σου απ το Κραγιόν:  ‘Τι γίνεται ο άνθρωπος μετά το πέρασμά του’. Σε φοβίζει το τέλος της ζωής;

Δεν υπάρχει κάτι που να με φοβίζει περισσότερο. Υπάρχει πολύ έντονα αυτό το στοιχείο σ’ εμένα. Και τώρα σου λέω ένα πολύ προσωπικό θέμα που δεν το έχω συζητήσει γενικά… Επειδή έχω ζήσει την απώλεια από σχετικά μικρή ηλικία, νομίζω ότι εκεί είναι το δικό μου το ζήτημα – δεν είναι το θέμα του έρωτα. Η ερωτική μου ζωή είναι σταθερή από… αιώνες σχεδόν (γέλια). Είμαι μαζί με τον ίδιο άνθρωπο 20 χρόνια τώρα .Και την ερωτεύομαι και την ξεερωτεύομαι και την ξαναερωτεύομαι…

Για την κόρη σου έχεις γράψει κάτι;

Όχι. Δεν μπορώ να την ορίσω αυτή τη σχέση. Πριν γεννηθεί έγραψα κάτι. Στο Τώρα μη μιλάς λέει: «Την κραυγή μου μια μέρα / στου παιδιού μου τα μάτια θα δω / να μου λέει "πατέρα /  την σιωπή σου την πλήρωσα εγώ»

Σε τι κόσμο αλήθεια φέρνουμε τα παιδιά μας Νίκο; Προσφάτως τα παιδιά βαφτίστηκαν και τεκμήρια… Τιμωρούμαστε όσοι έχουμε παιδιά.

Είναι μεγάλο ρίσκο να φέρεις σήμερα στον κόσμο ένα παιδί. Κι όσο το κρατάς στο σπίτι, μπορείς να του ορίσεις ένα περιβάλλον αγάπης και προστασίας. Όταν όμως βγει έξω, υπάρχει θύελλα. Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος, όχι για τον κόσμο γενικά, αλλά για τη χώρα. Για παράδειγμα θεωρώ πολύ σημαντικό όταν στην Αμερική του νεοσυντηρητισμού και του Tea Party καταφέρνει και επανεκλέγεται ο Ομπάμα, ο οποίος, εντάξει, δεν έφερε καμία επανάσταση ούτε άλλαξε τον επεκτατικό  ρόλο των ΗΠΑ, αλλά στη χώρα του πέρασε για παράδειγμα το νομοσχέδιο για την υγεία παρ’ όλο τον πόλεμο που δέχτηκε. Η κρίσιμη ερώτηση λοιπόν είναι ‘σε τι χώρα φέρνουμε τα παιδιά μας;’

Σε τι χώρα λοιπόν φέρνουμε τα παιδιά μας; Τι είναι η Ελλάδα για σένα Νίκο;

Στο σχολείο όταν έβλεπα τους συμμαθητές μου να φεύγουν για να σπουδάσουν έξω, το θεωρούσα εύκολη λύση κι έλεγα ‘εδώ φίλε μου ό,τι κάνεις, εδώ’! Τώρα που έχω μια κόρη ονειρεύομαι τη στιγμή που θα πάει έξω.

Η Ελλάδα διώχνει τα παιδιά της…

Ναι, δεν θέλω να μεγαλώσει  το παιδί μου σ’ αυτή τη χώρα έστω κι αν θα μου λείπει. Όχι σ’ αυτή η χώρα αν είναι έτσι – όχι σ’ αυτή τη χώρα αν έχει τέτοιο έλλειμμα δημοκρατίας, όχι σ’ αυτή τη χώρα αν έχει τέτοια σκανδαλώδη εξάρτηση από τα ΜΜΕ, τα οποία ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Όχι σ’ αυτή τη χώρα που ο ένας μετά τον άλλο οι πρωθυπουργοί υπογράφουν ό,τι τους λένε χωρίς να θέτουν θέμα εθνικής αξιοπρέπειας. Όχι σ’ αυτή τη χώρα που η Χρυσή Αυγή εμφανίζεται τρίτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις. Δεν θέλω να μεγαλώσει το παιδί μου σ’ αυτή τη χώρα… Θα μου πεις ‘έτσι θα κάνουμε; Ο καθένας να σώσει το τομάρι του;’. Δεν ξέρω – αυτή η χώρα, είναι σα να γίνεται σεισμός. Κι όταν γίνεται σεισμός θα κρυφτείς κάτω απ’ το τραπέζι να γλιτώσεις…

Βλέπεις φως;

Όχι δεν βλέπω φως. Γιατί; Επειδή πανηγυρίζουν  που πήραμε τη δόση για να σωθούν οι τράπεζες και να την πάρουν οι εκδότες για να την κάνουν ειδήσεις φιλοκυβερνητικές; Όχι, δεν βλέπω κανένα φως…

Τον Ιούνιο όμως πριν τις εκλογές  ήσουν αισιόδοξος. Έγραψες και ένα σχετικό άρθρο για το τέλος του φόβου και τη γέννηση  της ελπίδας.

Ναι, υπάρχει ελπίδα: να ξεφοβηθεί ο κόσμος. Και ήδη αυτό άρχισε να συμβαίνει. Έγιναν συγκλονιστικές αλλαγές στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου. Ένα κόμμα από το 4,5% να φτάνει στο 27% και το κατεξοχήν κόμμα που ευθύνεται για τη σήψη να πέφτει από το 44% στο 12% - είναι σημαντικό! Ήδη το ένα από τα δύο διαχρονικά καρκινώματα της εξουσίας έχει πάψει να υπάρχει. Όμως τι έχει γίνει; Έχουν πέσει όλοι στο άλλο πόδι με τη γάγγραινα και το στηρίζουν. Βλέπεις, όλο το σύστημα πήγε γύρω από τη Νέα Δημοκρατία. Είναι το ίδιο μιντιακό σύστημα  που πολεμούσε ασύστολα τη Νέα Δημοκρατία και έριξε την κυβέρνηση Καραμανλή. Σήμερα, προκειμένου να μη βγει ο ‘κακός ΣΥΡΙΖΑ’ και τρέχουν να κρυφτούνε, στηρίζουν τον… πρώην διάβολο.

Ένα φάντασμα πλανάται, για να θυμηθώ το Μαρξ, τα τελευταία χρόνια πάνω από την Ελλάδα κι αυτό είναι η χρεοκοπία. Πέρα από την οικονομική χρεοκοπία, νιώθεις ότι υπάρχει και άλλου είδους χρεοκοπία; Θα γίνω πιο σαφής: η δική μου αίσθηση είναι ότι πρώτα απ’ όλα έχει χρεοκοπήσει ένας ολόκληρος τρόπος ζωής. Έχει χρεοκοπήσει ο νεοπλουτίστικος τρόπος ζωής των δύο τελευταίων δεκαετιών, με τα ξεσαλώματα στα μπουζούκια, τις πισίνες, τα διακοποδάνεια, το glamour, το Χρηματιστήριο, την Ολυμπιάδα κτλ. – αυτός ο μικρομεγαλισμός εν πάσει περιπτώσει. Δεν ξέρω αν συμφωνείς…

Δεν είμαι απόλυτα σύμφωνος. Όταν ακούω ότι σε συναυλία το καλοκαίρι στη Μύκονο γινόταν αστακοπόλεμος, πιστεύω ότι αυτός ο τρόπος ζωής δεν έχει χρεοκοπήσει – έχει γίνει κάτι ακόμη χειρότερο: έχει περιοριστεί το χρήμα σ’ ένα στενότερο κύκλο, ο οποίος συνεχίζει και χαίρεται χωρίς να δίνει ούτε σταγόνα από το μέλι στους πολλούς.

Εσύ νιώθεις γρανάζι αυτού του συστήματος; Το λέω γιατί έχεις συνεργαστεί με ‘φίρμες’ και έχεις γράψει, ας μην το πω σουξέ, ας πω πολύ επιτυχημένα τραγούδια, τραγούδια που αγαπήθηκαν από μεγάλα ακροατήρια και τραγουδήθηκαν σε πίστες.  Νιώθεις μέρος αυτή της κατάστασης;

Κοίταξε, εγώ δεν ζω έτσι… Οι απόψεις μου είναι αντισυστημικές, είναι σαφείς και δεν  τις κρύβω. Ούτε είμαι ο άνθρωπος που θα ξοδέψει τα λεφτά του στα μπουζούκια.   Έχω την τύχη ή την ατυχία κάποια τραγούδια μου να έχουν κάνει μεγάλη επιτυχία και να παίζονται σ’ αυτούς τους χώρους. Ή να έχουν γραφτεί εξαρχής για ανθρώπους που τραγουδάνε σ’ αυτούς τους χώρους. Εγώ γράφω για το Ρέμο γιατί μου αρέσει η αισθητική της φωνής του, όχι των χώρων που τραγουδά. Και σημασία έχει τι γράφεις, τι βάζεις στο στόμα του άλλου. Έχω γράψει το Κομμένα πια τα δανεικά που, αν το πάρεις απ’ την αρχή μέχρι το τέλος, καταδικάζει όλες αυτές τις νεοπλουτίστικες και lifestyle καταστάσεις.

Είναι βέβαια οξύμωρο, το ότι αυτό το τραγούδι τελικά τον βοήθησε να επανέλθει ξανά σ’ αυτού του είδους την επιτυχία. Είσαι σίγουρος ότι αυτοί που το αγάπησαν κατάλαβαν το νόημά του;

Όχι, είναι βέβαιο ότι το τραγούδι αυτό που βρισκόταν επί δύο μήνες στο Νο1 στα Ι tunes δεν καταναλωνόταν ως πολιτικό τραγούδι – καταναλωνόταν ως σουξέ. Κάποιοι, λίγοι, μπήκαν στο νόημα, πρόσεξαν τι λένε τα λόγια πραγματικά. Αυτοί είναι πάντα λίγοι. Από ‘κει και πέρα, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, δεν μπορείς να πεις «σταματήστε να διασκεδάζετε με το τραγούδι μου, είναι πολιτικό». Αυτά είναι ανοησίες. Τα τραγούδια τα γεννάς και τα αφήνεις ελεύθερα να πάνε όπου τα πάει ο κόσμος. Είναι το ίδιο με ένα παιδί. Το γεννάς, το ντύνεις, το στολίζεις, έχεις τα καλύτερα όνειρα γι’ αυτό, αλλά αυτό μπορεί να γίνει κάτι που έτρεμες.

Είσαι από τους ανθρώπους που δεν κρύβουν τις απόψεις τους – μέσα από τη σελίδα σου στο facebook, στις συνεντεύξεις σου, αλλά και στην αρθρογραφία σου σχολιάζεις ό,τι συμβαίνει στον τόπο μας. Δεν είσαι ο μόνος βέβαια… Η περίφημη σιωπή των διανοούμενων , για την οποία συνηθίζαμε να σας κατηγορούμε εσάς τους δημιουργούς και τους καλλιτέχνες, μοιάζει να έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Μήπως είναι και λίγο μόδα όλο αυτό; Τι είναι πιο βολικό στις μέρες μας: να μιλάς ή να σιωπάς;

Όχι, βολικό παραμένει το να σιωπάς. Όποιος μιλάει, το πληρώνει. Όταν η Χάρις Αλεξίου και η Δήμητρα Γαλάνη λέγανε όλο το καλοκαίρι μπροστά σε χιλιάδες κόσμο σε κάθε συναυλία ‘εμείς γνωριζόμαστε από την προηγούμενη δικτατορία’, ενόχλησαν το σύστημα και φάνηκε αυτό με τις επιθέσεις που δέχτηκαν από τον Καψή και τη Μαρία Σπυράκη του MEGA. To βολικό είναι να τα έχεις καλά με όλους. Να πεις τα τραγουδάκια σου, να πάρεις τα λεφτουδάκια σου και να φύγεις. Ή να κάνεις μία δήλωση αμφίσημη που να έχει και μία εσάνς αντίστασης και να νιώθουν όλοι όσοι σ’ ακούνε χαρούμενοι. Όμως το να πεις την άποψή σου καθαρά σήμερα είναι απαραίτητο, όποιο κι αν είναι το κόστος.

Μετανιώνεις για πράγματα που έχεις κάνει; Υπάρχει η θεωρία που λέει ότι ό,τι κάναμε είναι δικό μας και δεν αξίζει να μετανιώνουμε. Γενικά, ντρέπεσαι να ομολογήσεις πως κάτι δεν έκανες σωστά;

Μετανιώνω… Δεν αυτομαστιγώνομαι, αλλά τα λάθη μου πρέπει να τα παραδεχτώ. Έχω κάνει και λάθη. Μου δίνω όμως ένα ελαφρυντικό, γιατί είμαι παρών σε έναν χώρο που είναι κινούμενη άμμος και πολλές φορές μπορείς να πέσεις μέσα. Και δεν είναι λύση το να μείνεις ακίνητος.

Όποιος σε βλέπει, κοιτάζει έναν χαμογελαστό άνθρωπο. Μελαγχολείς;

Συνέχεια…

Τι είναι αυτό που θεραπεύει τη μελαγχολία σου;

Τίποτα δεν θεραπεύει τη μελαγχολία μου(γέλια)! Κοίταξε, σίγουρα όταν γράφω είναι λυτρωτικό, αλλιώς δεν υπάρχει λόγος να γράψει κανείς. Είμαι ένα περίεργο κράμα μελαγχολίας και χαράς. Ενώ είμαι μελαγχολικός άνθρωπος επιλέγω το γέλιο. Μ’ αρέσει το χιούμορ, μ’ αρέσει το γέλιο της παρέας.

Στην παρέα είσαι ο σταρ;

Όχι στο χιούμορ. Είμαι ο ιδανικός στην παρέα όταν χρειάζονται συμβουλές! Όταν χρειάζονται συμβουλές είμαι ο ειδικός (γέλια)!

Έχεις κλέψει ποτέ;

Όταν ήμουν μικρός είχα μπλέξει με έναν φίλο αλητήριο που ήθελε να με κάνει και μένα και πήγαμε να κλέψουμε ένα κεσεδάκι σύκα από ένα mini market. Α, ναι, έχω κλέψει και σαμπουάν από ξενοδοχείο (γέλια)! Από στίχο έχω κλέψει το σύνθημα από τα Σάββατα, αλλά αυτό φυσικά θα αναφέρεται στο δίσκο. Δεν πειράζει, με έχουν κλέψει τόσες φορές, ας κλέψω κι εγώ μία…

Υπάρχει κάποια περίοδος στη ζωή σου που τη νοσταλγείς ιδιαίτερα;

Α ναι, βέβαια, τα χρόνια μετά το τέλος του σχολείου, τότε που άρχισα να ζω πραγματικά… Τα πρώτα χρόνια της Νομικής τα νοσταλγώ πολύ… Άρα νοσταλγώ τα χρόνια πριν γράψω στίχο, ε; Πολύ ενδιαφέρον αυτό…

Κάποια περίοδος που χαίρεσαι που πέρασε ανεπιστρεπτί;

Η διετία μετά την απώλεια του πατέρα μου ήταν πολύ δύσκολη…

Φανταζόμουν θα πεις για τα εφτά χρόνια φαγούρας…

Όχι ήταν χρήσιμα αυτά… Εκ των υστέρων καταλαβαίνεις ότι ήταν χρήσιμα… Γνώρισα τη σκληρότητα αυτού του χώρου – και είναι σκληρός ο χώρος του στίχου! Κι όλη αυτή την αμφισβήτηση, την οποία ,μόνο ο κόσμος μπορεί να γιατρέψει. Δεν υπάρχει πιο ασφαλές καταφύγιο από την αγάπη του κόσμου

Άρα να κάτι ακόμη που σε λυτρώνει: η αγάπη του κόσμου.

Ναι. αλλά όχι προς εμένα. Προς τα τραγούδια μου. Προς εμένα δεν με αφορά.

Γεννήθηκες στην Αθήνα είσαι βέρος Αθηναίος!… Τι είναι για σένα η Αθήνα; Ο Χατζιδάκις μιλούσε για την απανθρωπιά της Αθήνας και κατέληγε στο ότι είναι μια πόλη που δεν σου επιτρέπει να δοθείς… Εισπράττεις κάτι τέτοιο στην καθημερινότητά σου;

Κοίταξε, η Αθήνα δε μου αρέσει. Στην Ολυμπιάδα, που ήταν η χρυσή εποχή της Αθήνας (και μας αντιμετώπιζαν λίγο - πολύ σαν ανθέλληνες όσους μιλούσαμε από τότε για τα δυσάρεστα αποτελέσματα που θα έχει) εγώ πήγα ταξίδι στην Ισπανία. Αν πρέπει να διαλέξω κάτι από την Ελλάδα, αν κάτι θεωρώ μαγικό σ’ αυτή τη χώρα, είναι τα νησιά. Το να πάρεις ένα πλοίο και σε τρεις - τέσσερις ώρες να είσαι σ’ αυτά τα υπέροχα θαύματα, τα ελληνικά νησιά, το βρίσκω μοναδικό. Γενικότερα η εκτός πόλεων Ελλάδα είναι υπέροχη. Απορώ πραγματικά πως με μέτρο την Ακρόπολη, βλέποντας τον Παρθενώνα, οι άνθρωποι χτίσανε αυτή την τριτοκοσμικής δόμησης πόλη – είναι άθλια.

Διορθώνεται αυτή η κατάσταση; Γίνεται πιο ανθρώπινη;

Να σου πω, αν μπορούσα να προτείνω κάτι σε κάποιον Δήμαρχο, θα ήταν να δώσει επιδοτήσεις να βαφτούν όλα τα κτίρια, όπως κάνανε στην Πράγα, ας πούμε… Χρειάζεται να πέσει ένας κουβάς με χρώμα σ’ αυτή την πόλη! Και κάποια στιγμή, μέσα σε όλη μας την πλαστή ευτυχία, παραστήσαμε ότι ζούμε και σε ωραία πόλη – αυτή ήταν η μεγάλη μας αυταπάτη!

Θέλεις να τελειώσουμε όπως ξεκινήσαμε, μιλώντας για τους νέους στιχουργούς; Ο Ράϊνερ Μαρία Ρίλκε έγραψε το γράμμα στο Νέο Ποιητή! Δεν θα σου ζητήσω κάτι τέτοιο, θα σου ζητήσω όμως να δώσεις μερικές συμβουλές στους νέους στιχουργούς.

Αχ όχι, μη μου ζητάς να δώσω συμβουλές. Ακόμη στην προσπάθεια είμαι...

Δε νιώθεις δηλαδή καταξιωμένος;

Ποιος σε καταξιώνει, ο κόσμος; Ε, ΟΚ. Κάποια τραγούδια μου έχουν αγαπηθεί και, το πιο βασικό είναι ότι ακόμη και οι επιτυχίες δεν κράτησαν ένα εξάμηνο, παίζονται ακόμη. Αλλά η προσωπική καταξίωση κι όλα αυτά δεν με ενδιαφέρουν καθόλου. Άμα αρχίσεις να ενδιαφέρεσαι για την προσωπική σου καταξίωση, άμα πάρεις σοβαρά τον εαυτό σου, αρχίζει η κατηφόρα…

H συνέντευξη πρωτοδημοσιεύτηκε ΕΔΩ